Poznawanie świata poprzez zmysły

Małe dziecko, które wkłada do buzi wszystko, co napotka: rączki, nóżki, zabawki, ubranka. Pamiętacie pewnie dobrze takie obrazki z życia Waszych dzieci. Sensoryczne doznania i doświadczenia są niezbędne dla rozwoju dziecka. Maria Montessori dobrze o tym wiedziała. Uważała, że nasz intelektualny odbiór i rozumienie świata mają swój początek w zmysłach. Właśnie tak dzieci poznają świat. Chłoną wiedzę o świecie poprzez widzenie, słyszenie, dotykanie, smakowanie i wąchanie tego, co je otacza. Poprzez zmysły zbierają niezbędne informacje oraz stymulują swój rozwój.

Doskonalenie zmysłów

Aby pomoc dzieciom doskonalić zmysły dr Montessori stworzyła szereg pomocy do ich kształcenia. Każda z pomocy służy do kształtowania i rozwijania jednego ze zmysłów. Taka izolacja trudności służy dziecku: skupia ono swoją uwagę na jednym zmyśle, niejako „wyodrębnia je z tła” po to, by lepiej się skupić, budować koncentrację i kształcić wybrany zmysł.

Materiał konkretny do rozwoju poszczególnych zmysłów.

WZROK kształtują materiały skupiające się na rozmiarach, kolorach i kształtach. Są to m.in.: bloki z cylindrami, słynna różowa wieża i brązowe schody, kolorowe walce, czerwone belki, kolorowe tabliczki, komoda geometryczna, niebieskie bryły.

DOTYK pozwalają kształtować: szorstkie tabliczki, woreczki dotykowe, tabliczki baryczne i termiczne.

SMAK można uwrażliwiać za pomocą buteleczek smakowych oraz używania naturalnych produktów, warzyw, owoców o wyraźnych przeciwstawnych smakach.

ZAPACH można kształtować za pomocą puszek zapachowych. Często jednak daje się dziecku możliwość wąchania naturalnych zapachów: kwiatów, ziół, przypraw, naturalnych olejków.

SŁUCH zaś można stymulować przy pomocy popularnych puszek szmerowych lub ćwiczeń szeptanych. Sprawdzi się również praca z natężeniem dźwięku i jego izolowaniem.

Oprócz klasycznych materiałów powszechnie znanych nauczyciele Montessori stale tworzą nowe pomoce do edukacji sensorycznej.

Co daje dziecku praca z materiałami sensorycznymi?

1. Pomoce sensoryczne umożliwiają klasyfikacje i kategoryzację wrażeń, informacji sensorycznych w otoczeniu dziecka. Pomaga w tym uporządkowane otoczenie w placówce i porządek w domu. Przy czym nie oznacza on tylko błyszczącej podłogi i braku kurzu. Chodzi raczej o brak chaosu, usunięcie zbędnych przedmiotów tak, by dziecko nie odbierało nadmiaru bodźców (wzrokowych czy np. słuchowych).
2. Pomagają sortować informacje i umieszczać je w kontekście, w rzeczywistości. Identyfikują relacje między rzeczami (np. coś jest małe, coś mniejsze i najmniejsze).
3. Uczą dziecko wyszukiwania i dostrzegania drobnych różnic oraz dokonywania rozróżnień często bardzo precyzyjnych.
4. Dziecko zdobywa ogrom rzeczywistych informacji o świecie, z których może czerpać. W miarę rozwoju będzie w stanie myśleć abstrakcyjnie.
5. Dziecko uczy się łączyć sensoryczne doświadczenia z językiem, z nazwami (np., podaj mi czerwony, połóż sześcian obok ostrosłupa itp.). M. Montessori przywiązywała do tego procesu ogromną wagę.
6. Dokładność i precyzja, krytyczne myślenie i analizowanie, przygotowanie do matematyki i nauki języka w szkole- to również staje się efektem pracy z materiałem sensorycznym.

Zobacz nasze materiały z działu sensoryki. Są one doskonałym uzupełnieniem materiału konkretnego Montessori.