Wielkie zestawy. Czytanie – co zawiera nasz materiał językowy?

Tak jak wszystkie materiały Montessori do czytania, tak i nasz materiał językowy jest podzielony na trzy kolory: różowy, niebieski i zielony. To, co go wyróżnia od pozostałych materiałów, to podzielenie serii różowej, niebieskiej i zielonej na trzy poziomy trudności. Dla łatwego rozróżnienia zastosowaliśmy odcienie koloru różowego, niebieskiego i zielonego:

Seria różowa

Seria różowa zawiera proste, dwusylabowe, kilkusylabowe i na końcu trzyliterowe wyrazy i zdania do nauki czytania. W klasycznym materiale Montessori i w wielu innych materiałach dzieci zaczynają czytanie od wyrazów trzyliterowych zamkniętych np.: kot, lis itp. Nasze Wielkie zestawy zaczynamy od wyrazów dwusylabowych otwartych. W języku polskim dzieciom jest łatwiej zaczynać czytanie od sylab otwartych, które są bardziej „śpiewne”. To te właśnie sylaby dziecko zaczyna jako pierwsze wypowiadać: baba, lala, dada itp.

• Wielki zestaw. Czytanie poziom 1. – seria różowa zawiera proste wyrazy: dwusylabowe, otwarte fonetyczne np.: ry-ba, ba-ba, wą-sy itp. oraz niefonetyczne: sza-ry, ci-cho, zi-ma itp.
• Wielki zestaw. Czytanie poziom 2. – seria różowa zawiera wyrazy wielosylabowe, otwarte fonetyczne np.: pa-pu-ga, po-mi-do-ry itp. oraz niefonetyczne: gu-zi-ki, ko-szu-la itp. W każdej sylabie znajdują się 2 głoski.
• Wielki zestaw. Czytanie poziom 3. – seria różowa zawiera wyrazy trzyzgłoskowe, jednosylabowe zamknięte fonetyczne np.: las, nos, lek itp. oraz niefonetyczne: szal, mysz itp.

Jeśli chcesz zobaczyć wszystkie materiały z serii różowej, kliknij tutaj.

Seria niebieska

Seria niebieska zawiera pierwsze trudności, np. zbitki spółgłoskowe, sylaby zamknięte i otwarte w jednym wyrazie, dwie sylaby zamknięte:

• Wielki zestaw. Czytanie poziom 4. – seria niebieska zawiera wyrazy dwusylabowe, gdzie jedna z sylab ma dwie głoski, a druga trzy. Wyrazy fonetyczne np.: ba-lon, tar-ka itp. oraz niefonetyczne: pusz-ki, sza-lik itp.
• Wielki zestaw. Czytanie poziom 5. – seria niebieska zawiera wyrazy dwusylabowe. Każda sylaba jest zamknięta i składa się z trzech głosek. Wyrazy fonetyczne np.: kan-gur, tab-let itp. oraz niefonetyczne: czaj-nik, kol-czyk itp.
• Wielki zestaw. Czytanie poziom 6. – seria niebieska zawiera wyrazy wielosylabowe. Sylaby są otwarte i zamknięte: mają po dwie lub trzy głoski. Wyrazy fonetyczne np.: te-le-fon, lo-dów-ka itp. oraz niefonetyczne: wo-re-czek, kasz-ta-ny itp.

Jeśli chcesz zobaczyć wszystkie materiały z serii niebieskiej, kliknij tutaj.

Seria zielona

Seria zielona to wyrazy i zdania, w których w jednej sylabie znajdują się dwu i trzyliterowe zbitki spółgłoskowe, spółgłoski miękkie:

• Wielki zestaw. Czytanie poziom 7. – seria zielona zawiera wyrazy jedno lub wielosylabowe. Sylaby są otwarte i zamknięte. Wyrazy zawierają zbitki spółgłoskowe – dwie spółgłoski w jednej sylabie występują koło siebie. Wyrazy fonetyczne np.: król, wrot-ki, kras-nal, kro-ko-dyl. Wyrazy niefonetyczne np.: słuch, brzo-zy, chło-pak, przy-jaźń, spa-do-chron.
• Wielki zestaw. Czytanie poziom 8. – seria zielona zawiera wyrazy jedno lub wielosylabowe. Sylaby są otwarte i zamknięte. Wyrazy zawierają zbitki spółgłoskowe – przynajmniej trzy spółgłoski w jednej sylabie występują koło siebie. Wyrazy fonetyczne np.: drwal, wzrost, stro-na, spró-bo-wać. Wyrazy niefonetyczne np.: szkwał, mistrz, skrzyp-ce, pszcze-larz, stra-ża-cy.
• Wielki zestaw. Czytanie poziom 9. – seria zielona zawiera wyrazy jedno lub wielosylabowe. Sylaby są otwarte i zamknięte. Wyrazy zawierają spółgłoski miękkie występujące przed samogłoską np.: wieś, piach, bab-cia, ja-gnię, zie-lo-ny, ko-mi-niarz. W tym poziomie znalazły się również słowa wcześniej niesklasyfikowane np.: klaun.
  

Jeśli chcesz zobaczyć wszystkie materiały z serii zielonej, kliknij tutaj.

Jak z pracować z Wielkimi zestawami?

Seria różowa i niebieska posiada rozróżnienie na wyrazy fonetyczne i niefonetyczne. Na tych poziomach naukę czytania zaczynamy od wersji fonetycznej. Potem wprowadzamy pierwsze trudności danego poziomu, czyli wyrazy niefonetyczne. Seria zielona nie ma już tego podziału, ponieważ jest to końcowy etap nauki czytania i dzieci powinny już sobie poradzić z trudnościami językowymi, jakimi są wyrazy niefonetyczne. Nadal jednak mają okazję ćwiczenia czytania bardziej skomplikowanych wyrazów.

Każdy poziom Wielkich zestawów zawiera aż 10 lub 11 pomocy Montessori.

Kolejność zadań wprowadzenia materiału:  

1. Dopasowanie wyrazów do konkretnych przedmiotów
   Dziecko przeczytane wyrazy dopasowuje do znalezionych przedmiotów w otoczeniu. To zadanie ma szczególne znaczenie w serii różowej. Można powiedzieć, że w proces czytania angażujemy całe ciało i wszystkie zmysły, a dzieci lubią być w ruchu. W wyższych poziomach od razu możemy zaczynać od zadania drugiego, chyba że dziecko ma jeszcze ochotę na pracę z figurkami albo na umieszczanie napisów na konkretnych przedmiotach, np. w domu.

   

2. Dopasowanie wyrazów do obrazków
   Karty z obrazkami rozkładamy w rzędzie, a karty z wyrazami układamy w stosik. Dziecko dopasowuje przeczytany wyraz do właściwego obrazka. Układanie kart w stosik jest ważne, bo widać tylko jeden wyraz, przez co dziecku jest łatwiej się skoncentrować. Liczbę kart dostosowujemy do możliwości dziecka. Mogą to być dwie karty lub od razu sześć.
   
3. Suwaki
   Dziecko dopasowuje karty z sylabami, przesuwając je po planszy. Podpowiedzią w ułożeniu wyrazu jest obrazek. Jedna karta z sylabą jest fałszywa. To doskonały materiał do czytania sylabowego, uczący syntezy wyrazów.
   
4. Dopasowanie wyrazów do obrazków na planszy.
   Karty z wyrazami układamy w stosik obok planszy. Dziecko czyta wyraz i dopasowuje do właściwego obrazka na planszy. Po ułożeniu widzi zarówno obrazki, jak i podpisy.
   
5. Lotto
   Karty z wyrazami układamy w stosik obok planszy. Dziecko czyta wyraz i przykrywa kartą właściwy obrazek na planszy. Po ułożeniu wszystkie obrazki są przykryte podpisami. Dziecko czyta więcej wyrazów niż w poprzednim zadaniu, musi się też dłużej skupić, aby wykonać je poprawnie.
   
6. Tajemnicze pudełko
   Karty wkładamy do pudełka lub woreczka. Można je zgiąć na dwa lub cztery. Dziecko losuje kartę z pudełka i czyta wyraz. Rozwijanie złożonej karty lub wyciąganie jej z pudełka to zabawa wykorzystująca element zaskoczenia, tajemnicy, co dzieci bardzo lubią. Dlatego w tajemniczym pudełku umieściliśmy wyrazy trudniejsze, zagadkowe, poszerzające słownictwo.
   
7. Książeczka
   Z kart tworzymy książeczkę do czytania. Można użyć zszywacza lub bindownicy. Dziecko w ten sposób czyta samodzielnie swoją pierwszą książeczkę.
   
8. Lista
   Dziecko czyta wyrazy tak, jak listę zakupów. Trudnością w zadaniu jest skupienie wzroku na konkretnej linijce tekstu. Dziecko przygotowuje się do czytania zdań, uczy koncentracji na czytanym wyrazie, pomimo obecności innych wyrazów w zasięgu wzroku.
   
9. Czytanie jednego zdania, jako podpisu do zdjęcia
   Dziecko ogląda obrazek i czyta podpis pod obrazkiem. To pierwsze zdania, które dziecko ma okazję czytać na danym poziomie trudności.
   
10. Dopasowanie jednego zdania z trzech do zdjęcia
    Dziecko ogląda obrazek, czyta zdania i wybiera jedno pasujące do zdjęcia. Trudność polega nie tylko na przeczytaniu zdania, ale na czytaniu ze zrozumieniem. Dodatkowo dziecko musi zapamiętać zdania, by potem wybrać to jedno pasujące do zdjęcia.
    
11. Rozsypanka wyrazowa. Budowanie zdania z rozsypanych wyrazów
    Do koperty wkładamy jeden pasek ze zdaniem i pasujące do niego karteczki z wyrazami. Dziecko wybiera kopertę, wyciąga rozsypane wyrazy i układa z nich zdanie. Kontrolą błędu jest zdanie na pasku schowane w kopercie. Oprócz czytania dziecko ma okazję samodzielnie budować zdanie z wyrazów. Jest to dobry sposób na ćwiczenie poprawnej, logicznej budowy zdania. Materiał ten może być wykorzystywany również przy nauce części mowy i części zdania.

Na koniec tego dość długiego wpisu (cóż, materiał przez nas przygotowany jest bardzo obszerny ????) chcemy podkreślić, że ważna jest kolejność jego wprowadzania. We wszystkich zestawach umieszczamy dokładną instrukcję tak, by dzieci mogły trudności stopniować, prawie niezauważalnie podnosić swoje umiejętności i dobrze się przy tym bawić.